หีบไม้งาม - ต้นไม้ประดับบ้าน

หีบไม้งาม - ต้นไม้ประดับบ้าน

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Carissa macrocarpa (Ecklon) A.DC. cv. หรือ Carissa grandiflora A. DC.,

ชื่อวงศ์ : APOCYNACEAE

ชื่ออื่นๆ : กลีบไม้งาม, มหาเฮง 

ชื่อสามัญ : Boxwood beauty, Natal plum

ถิ่นกำเนิด : แอฟริกา

    หีบไม้งาม เป็นไม้พุ่มรอเลื้อยขนาดเล็ก มีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบแอฟริกาใต้ จัดเป็นพืชในวงศ์เดียวกันกับต้นตีนเป็ด เป็นพันธุ์ไม้หอมที่สามารถปลูกเลี้ยงในกระถาง หรือปลูกกลางแจ้งในบริเวณที่ต้องการก็ได้

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ลำต้น
เป็นไม้รอเลื้อยที่มีทรงค่อนข้างกลม เป็นทรงพุ่มเตี้ยๆ มีความสูงของลำต้นประมาณ 2 เมตร มีหนามแหลมยาวประมาณ 3 ซม.ที่แยกออกเป็น 2 แฉก อยู่ตามกิ่งก้านและลำต้น มียางสีขาวอยู่ในทุกส่วนของลำต้น

ใบ

ออกเป็นใบเดี่ยว เรียงซ้อนสลับกันแบบถี่ๆ ลักษณะของใบเป็นรูปทรงไข่ แผ่นใบเรียบ แข็ง ค่อนข้างหนา มีสีเขียวเข้มเป็นมัน ส่วนด้านล่างของใบจะมีสีอ่อนกว่าด้านบนใบ โคนใบตัดหรือเว้าคล้ายรูปหัวใจ ลายใบมนมีหนามสั้นๆ ติดอยู่ มีขนาดความกว้างของใบประมาณ3-5ซม.ยาวประมาณ 4-6.5 ซม. ไม่ค่อยมีการผลัดใบมากนัก

ดอก

ออกเดี่ยวตามซอกใบที่ปลายกิ่ง แต่มักรวมกันอยู่เป็นกระจุกประมาณ 1-3 ดอก มีกลีบดอกสีขาวจำนวน 5 กลีบ ส่วนโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด มีกลีบเลี้ยงจำนวน 5 กลีบ เมื่อบานเต็มที่จะมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางดอกประมาณ 2-3 ซม. ดอกมีกลิ่นหอมตลอดทั้งวัน และหอมมากเมื่ออากาศเย็น สามารถให้ดอกได้ตลอดทั้งปี โดยทั่วไปมักเริ่มให้ดอกได้เมื่อปลูกเลี้ยงย่างเข้าปีที่ 2 ในปีต่อๆ ไปก็จะให้ดอกเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ

ผล 
มีลักษณะเป็นรูปทรงกลม แบนเล็กน้อย หรือทรงกลมค่อนข้างรี ปลายผลมีติ่งแหลม ผิวผลเรียบ ผลอ่อนมีสีเขียว และกลายเป็นสีแดงไปจนถึงสีแดงปนดำเมื่อแก่หรือสุก เนื้อภายในผลสามารถนำมารับประทานได้ ในแต่ละผลจะมีเมล็ดขนาดเล็กอยู่ประมาณ 6-10 เมล็ด

วิธีการขยายพันธุ์และดูแลรักษา

การขยายพันธุ์  
        ทำได้ด้วยการเพาะเมล็ด การตอนกิ่ง และการปักชำ ใช้พื้นที่ในการปลูกเพียง 1 ตรม.หรือปลูกในกระถางก็ได้   
    ➼ การตอน ใช้กิ่งที่มีขนาดกลางๆไม่แก่หรืออ่อนเกินไป (สีน้ำตาลอมเขียว)  
    ➼ การปักชำ ใช้กับกิ่งที่มียอดอ่อน ความยาวของกิ่งที่ใช้ประมาณ 10 ซม. ขึ้นไป  

การดูแล 
        หีบไม้งาม เป็นพืชที่เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนซุยที่มีความอุดมสมบูรณ์ สามารถระบายน้ำและถ่ายเทอากาศได้ดี ต้องการน้ำปานกลางและต้องการแสงแดดแบบรำไรไปจนถึงแดดจัดๆ ไม่ค่อยมีโรคและแมลงมารบกวน  หากปลูกในกระถางควรเปลี่ยนกระถางทุกๆ 1-3 ปี กิ่งที่เหลือจากการตัดแต่งแล้ว สามารถนำไปขยายพันธุ์ต่อได้

ฤดูกาลที่ออกดอก : ดอกออกตลอดปี ดอกทยอยบานทั้งช่อ และออกมากในช่วงฤดูหนาว(ช่วงที่มีอุณหภูมิต่ำ) สามารถบานได้แค่วันเดียวแล้วร่วงโรย ส่งกลิ่นหอมอ่อนๆตลอดวัน

ข้อดีของพันธุ์ไม้

      ➼ ออกดอกให้ชมได้บ่อย   
      ➼ เป็นพันธุ์ไม้ที่มีลีลาอ่อนช้อย สวยงาม นิยมปลูกประดับอาคารบ้านเรือน และสนามหญ้า 
      ➼ เป็นพันธุ์ไม้หอมที่ใบไม่ค่อยร่วง
      ➼ โรคและแมลงไม่ค่อยรบกวน
      ➼ เป็นพันธุ์ไม้หอมที่สามารถปลูกเป็นไม้กระถางได้ระยะหนึ่ง (1 - 3 ปี)  
      ➼ เป็นพันธุ์ไม้หอมใช้พื้นที่ในการปลูกน้อย พื้นที่เพียง 1 ตรม. ก็สามารถปลูกพันธุ์ไม้หอมชนิดนี้ได้  

ข้อแนะนำ

      ➼โดยธรรมชาติจะเป็นพุ่มกลมเตี้ยหากไม่มีการตัดแต่ง 
      ➼ ลำต้นมีหนาม ควรระมัดระวังในการดูแล  
      ➼ หากมีการตัดแต่งกิ่ง ไม่ควรทิ้งกิ่งที่ตัดแต่ง เพราะสามารถนำมาขยายพันธุ์ต่อได้ 
      ➼ ช่วง 1 ปี แรกส่วนใหญ่จะไม่ค่อยออกดอก พอย่างเข้าปีที่ 2 ดอกจะเริ่มมากขึ้นเรื่อยๆ    

ประโยชน์

        นิยมปลูกเป็นไม้ประดับตามอาคารบ้านเรือน และสถานที่ต่างๆ เช่น ในสวนหย่อม สนามหญ้า และริมรั้ว เป็นต้น เนื่องจากมีดอกสีขาวสวยงาม และมีกลิ่นหอม มีใบที่สวยงามและแตกกิ่งก้านเป็นทรงพุ่มกลมเตี้ยๆ ผลสุกมีสีแดงเมื่อตัดกับสีของใบจะดูสวยงามมาก และเนื้อภายในผลยังสามารถนำมารับประทานได้ด้วย

เกร็ดความรู้ 
        ลักษณะเด่นอีกอย่างคือผลทรงกลมแป้นซึ่งเมื่อสุกเต็มที่จะเป็นสีแดงเข้มดูคล้ายลูกพลัม จึงได้ชื่อว่า Natal Plum หรือต้นพลัมแห่งแคว้นNatalบนชายฝั่งทะเลประเทศแอฟริกาใต้ ซึ่งเป็นถิ่นกำเนิดของไม้ชนิดนี้นี่เอง ชาวแอฟริกาใต้ทั่วไปเรียกว่า Num-Num ส่วนชนเผ่าซูลูเรียกว่า Amatungulu ชื่อพฤกษศาสตร์ Macrocarpa นี้มาจากภาษากรีก แปลว่า ผลไม้ขนาดใหญ่ ปัจจุบันไม้ชนิดนี้ปลูกแพร่หลายในเขตอากาศอบอุ่นถึงร้อนอย่างรัฐชายฝั่งตะวันออกเฉียงใต้ของอเมริกา เกาะฮาวายและบาฮามาส์ ฟิลิปปินส์ อินเดีย แอฟริกาตะวันออก รวมถึงประเทศตะวันออกกลางอย่างอิสราเอล

         ผลของต้นหีบไม้งามนี้เมื่อสุกฉ่ำเต็มที่จะมีรสหวานอมเปรี้ยวสามารถเด็ดมารับประทานได้เลยโดยไม่ต้องปอกเปลือก หากจะนำมาผสมในสลัดผักหรือผลไม้ ก็ผ่าเป็นซีกแล้วควักเมล็ดออกก่อน ผลสดนี้ยังนำมาผสมในเยลลี่ โยเกิร์ต เค้ก พุดดิ้ง ไอศกรีม หรือจะนำมากวนทำเป็นแยม ไส้พายหรือหน้าขนมทาร์ต และใช้ทำซอสได้อีกด้วย รสชาติอมเปรี้ยวคล้ายซอสแครนเบอร์รี่ ถ้าอยากให้เก็บไว้ได้นานก็แช่อิ่มไว้ในขวดโหล ตามตลาดสดในเมืองDurbanของแอฟริกาใต้ซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดของไม้ชนิดนี้มีผลสุกขายอยู่ทั่วไป แสดงว่าเป็นที่นิยมรับประทานกันมาก

          ต้นหีบไม้งามนี้นิยมปลูกริมทะเลในแถบฟลอริด้าและแคลิฟอร์เนีย เพราะมีทรงพุ่มสวยงาม ทั้งยังเลี้ยงง่าย โตเร็ว ทนทานต่อสภาพอากาศและความเค็มของน้ำทะเลได้อย่างดี เหมาะจะปลูกในกระถางเป็นไม้แคระหรือบอนไซได้เช่นกัน ถือเป็นไม้ประดับที่มีประโยชน์มากเพราะสามารถปลูกเป็นแนวรั้วป้องกันโจรขโมยได้ดี เนื่องจากมีทรงพุ่มแน่นและหนามแหลมยาวที่อาจเกี่ยวเนื้อหลุดเอาได้ง่ายๆ

นำเข้ามาปลูกในเมืองไทยโดย อ. ปิฏฐะ  บุนนาค โดยนำมาจากสหรัฐอเมริกา

 การใช้หีบไม้งามประดับสวน 

   Natal Plum jam 

แหล่งที่มา

http://www.vichakaset.com/%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B8%AB%E0%B8%B5%E0%B8%9A%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%89%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%A1/

http://clgc.agri.kps.ku.ac.th/index.php/linkoldfragrant-2/346-carissam

http://www.thaitreeflowers.com/view.php?id=20111004135612.6

https://sangkae.wordpress.com/tag/%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%AB%E0%B8%B5%E0%B8%9A%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%89%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%A1/